Marta Borzęcka

Prawda o zbrodni katyńskiej przez kilkadziesiąt lat była ukrywana. Jednak w końcu ujrzała światło dzienne i dziś zna ją każdy Polak. Do polskiej opinii publicznej coraz bardziej dociera prawda o ludobójstwie wołyńskim. Jednak mało kto wie o zbrodni, jakiej za przyzwoleniem Niemców dokonali Litwini w Ponarach pod Wilnem. Zamordowano tam 100 tysięcy ludzi, z czego zdecydowaną większość stanowili obywatele Rzeczpospolitej - Żydzi i Polacy. Ponary przed wojną były uroczą miejscowością wypoczynkową położoną zaledwie 9 kilometrów od Wilna. Tu posiadali swoje domy zamożniejsi wilnianie, a błogą ciszę przerywały czasami wystrzały pojedynkujących się dżentelmenów. Wypoczywający tu latem 1939 roku Polacy nie przypuszczali jak przerażającym miejscem już wkrótce staną się Ponary. Ramię w ramię z Rosjanami i Niemcami Wilno przed wojną uchodziło za miasto kipiące polskością. Według spisu z 1931 r. Polacy stanowili większość mieszkańców – aż 66 procent. Jednak pozostający w mniejszości ...

Lwów i Wilno są miastami głęboko wrośniętymi w polską świadomość, kulturę i mitologię. Ale polskość to także część dzisiejszej Białorusi. O Grodnie i dawnych terenach Rzeczpospolitej napisano mniej książek niż o Wilnie, rzadziej docierają na te ziemie wycieczki z Polski. Grodno - miasto położone nad Niemnem, ma historię nierozerwalnie związaną z Polską. Szczególnie upodobał je sobie król Stefan Batory, którego czas panowania bywa określany jako "złote lata" miasta. Na mocy haniebnych postanowień konferencji jałtańskiej Grodno stało się częścią ZSRR. Jednak kilka lat wcześniej rozegrał się ostatni, tragiczny akt polskiego, jeszcze wtedy, Grodna. Symbolem jego obrony stał się 13-letni Tadzio Jasiński. Tak jak Lwów miał swoje Orlęta w roku 1918, tak Orlęta Grodzieńskie swoją daninę cierpienia i życia złożyły w 1939 roku. We wrześniu 1939 roku mieszkańcom Grodna - jak wszystkim Polakom - wydawało się, że wrogiem Rzeczpospolitej są Niemcy. Już 17 września zrozumieli, że więks...

O tym jak wiele znaczył żołnierski honor i poczucie obowiązku w II Rzeczypospolitej najlepiej świadczy ostatnia warta przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na Rossie w Wilnie. Kiedy 18 września 1939 roku Rosjanie wkroczyli do miasta, trzej żołnierze nie czuli się zwolnieni ze służby i oddali życie, aby być przy ukochanym Marszałku Piłsudskim do końca. Zgodnie z ostatnim życzeniem Marszałka Józefa Piłsudskiego, urna z jego sercem została pochowana wraz ze szczątkami jego matki na Cmentarzu Na Rossie w Wilnie. Każdego dnia u grobu wartę pełnili żołnierze. Tak miało miejsce także 18 września 1939 roku, kiedy Sowieci wkroczyli do miasta. Nawet w takiej chwili przy Mauzoleum Matki i Serca Syna stała trzyosobowa warta. Żołnierze nie dali się rozbroić, stali niczym posągi, wierni do ostatka. Zginęli, ponieważ rozumieli, że służbę pełni się bez względu na wszystko, nawet w obliczu śmiertelnego zagrożenia. Poza tym nikt ich z obowiązku nie zwolnił. W ostatniej honorowej warcie przy grobie Mars...

"Nikt nie narzuci nam swojej woli z zewnątrz" - te słowa wypowiedział Jarosław Kaczyński na Krakowskim Przedmieściu podczas obchodów 89. miesięcznicy smoleńskiej. Dzień później szef MSWiA Mariusz Błaszczak, pod wpływem nacisków ze strony Litwy i Ukrainy obwieścił, że resort wycofuje się z pomysłu, aby w nowych polskich paszportach wydrukowanych z okazji 100-lecia niepodległości znalazł się motyw Ostrej Bramy i Cmentarza Orląt Lwowskich. Czy na tym polega wstawanie z kolan w wykonaniu najbardziej patriotycznego rządu wszechczasów? W połowie wakacji Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłosiło, że z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 2018 roku zostanie wydrukowany nowy paszport. Z tej okazji na stronie MSWiA można było wybrać motywy ważne dla naszej historii - akcja "Zaprojektuj z nami Polski Paszport 2018". Wśród nich znalazły się m.in. Ostra Brama oraz Cmentarz Orląt Lwowskich. To od początku budziło sprzeciw takich ...